Auteursrecht en reclamerecht

Het auteursrecht ontstaat uit zichzelf en geeft de maker het alleenrecht een werk te verveelvoudigen en te openbaren. De rechten ontstaan door dat de maker een bepaald werk maakt en (in veel landen) zijn er geen registratievereisten zoals voor merken, modellen en octrooien. Bedrijven gebruiken het copyright teken © om aan te geven dat een bepaald werk auteursrechtelijk beschermd is. Belangrijk is dat het moet gaan om een uiteindelijk werk. Denk hierbij aan een boek, muziek, vormgeving van producten of kunstwerken. Vrijwel alles wat we om ons heen zien, horen, gebruiken is auteursrechtelijk beschermd. Juridische gaat het erom dat het werk oorspronkelijk moet zijn, dat het een eigen intellectuele schepping van de auteur is. Kort gezegd dat het iets eigens en creatiefs heeft (maar die drempel is dus erg laag en vrijwel alle producten van toegepaste kunst vallen hieronder. Een idee, theorie, stijl is dus niet te beschermen, alleen de specifieke uitvoering (wat ervan gemaakt is) wel.

Het auteursrecht kent juist geen moeilijke registratie eisen om de drempel zo laag mogelijk te houden. Doel is namelijk om de oorspronkelijke auteur een recht te geven om ervoor te zorgen dat hij een goede financiële vergoeding krijgt als zijn werk gebruikt wordt. Zo kan die dan meedelen in het succes. Het recht is zeventig jaar geldig (na eerste publicatie of dood van de maker) maar ook vrij makkelijk over te dragen.

Om die reden is het belangrijk aan het begin van een creatieproces hier bij stil te staan. Worden de auteursrechten op het project (bijvoorbeeld de ontwikkeling van een nieuw logo of de vormgeving van een nieuw product) overgedragen en zo ja onder welke condities. Juist omdat auteursrecht een centrale rol heeft in het creatie proces bij reclame, is het noodzakelijk te checken wat er gedaan moet worden om rechten te claimen/ of te voorkomen dat daar inbreuk op wordt gemaakt

Het auteursrecht kent ook nog een aantal zeer specifieke bepalingen, zoals bijvoorbeeld het portretrecht. Niet iedereen kan zomaar geportretteerd worden. Denk aan portret wel wat breder, het gaat daarbij om een herkenbare uiting (dus karikaturen en look-a-likes vallen er ook onder). Als iemand een verzilverbare populariteit heeft dan is dit ten gelde maken, anderen kunnen zich juist er soms tegen verzetten niet met een bepaald product geassocieerd te worden of in het kader van recht op privacy.

Bedenk daarnaast dat de maker van het werk (een fotograaf of illustrator) zelf natuurlijk ook auteursrechten op dit werk heeft. Wees daarom voorzichtig met het gebruik van beelden en foto’s die te vinden zijn op internet. Check of de rechten van de maker wel afgekocht zijn (dat de beelden online staan, betekent niet dat de maker vogelvrij is) en als er iemand duidelijk op is afgebeeld, check dan of het model wel toestemming heeft gegeven voor de foto en het gebruik.

Naast auteursrechtelijke problemen, moet in reclame natuurlijk ook rekening gehouden worden met merkrechten. Mogen merken van concurrenten gebruikt worden in een Google Adword campagne, in hoeverre mogen merken van anderen gebruikt worden in het kader van vergelijkende reclame of om uit te leggen dat een product in combinatie gebruikt kan worden met het product van de merkhouder. Speciale aandacht is er verder voor slogans. Deze worden volop gebruikt in reclame, echter een monopolie hierop is via het merkenrecht vaak moeilijk te krijgen. En het is ook maar zeer de vraag of er een claim gelegd kan worden via het auteursrecht. Als alternatief kan er soms een claim gelegd worden via het register van de GVR.