Elk teken dat onderscheidend vermogen heeft. Een teken moet de waren en diensten van een onderneming kunnen onderscheiden van die van de concurrent. Puur beschrijvende woorden of woordcombinaties worden niet aangemerkt als merk. Heel veel tekens kunnen een merk zijn. Denk aan woorden, logo’s, cijfers, vormen, verpakkingen, muziektunes, slogans etc.
Nee. Om merkrechten in de Benelux te krijgen, is het noodzakelijk om het merk in te schrijven in een merkenregister (in het Benelux register of in het Europese merkenregister). Het is van belang om bij de aanvraag alles zo correct mogelijk in te dienen. Een onvolledige of foutieve opgave geeft wel merkregistratie maar bij problemen kan er soms geen beroep worden gedaan op de merkregistratie.
In de Benelux is een registratie 10 jaar geldig. Daarna kan het merk steeds met 10 jaar vernieuwd worden. Bedenk wel dat de wet een eis stelt over gebruik. Vijf jaar na de registratiedatum moet het merk wel gebruikt worden. Als een merk vijf jaar of langer niet gebruikt wordt, dan kunnen andere bedrijven het verval inroepen van dit merk.
Ja in principe wel. Het cijfer mag niet verwijzen naar een kenmerk van het product anders mist het onderscheidend vermogen. Een merkregistratie geeft echter niet altijd absolute rechten. Het is mogelijk dat gebruik van het cijfer door derden niet verboden kan worden. Denk bijvoorbeeld aan een cijfer dat gebruikt wordt om de inhoud, of de hoeveelheid producten om aan te geven. Dit kan ook een reden zijn voor de autoriteiten om het merk in eerste instantie weigeren.
Ja, in de Benelux kan een familienaam of eigen naam gewoon als merk dienen. Ook in dit geval zijn de merkrechten niet absoluut. Als iemand anders dezelfde naam heeft, dan mag die gewoon de naam blijven gebruiken. Wel is het mogelijk te verbieden een zaak te starten onder de naam als die precies dezelfde producten of diensten wil gaan leveren (een tweede VERKADE voor koekjes mag dus niet, ook niet als je FEER VERKADE heet). In sommige landen worden namen die in een telefoonboek staan, veel voorkomende namen of namen van bekende personen, zoals een presidentsnaam, niet geaccepteerd als merknaam. In de Benelux kennen we deze regel niet.
Ja, een logo kan een merk zijn. Belangrijk is wel dat de consument het logo als identificatiemiddel herkent. Een te eenvoudige logo wordt niet als merk gezien, bijvoorbeeld een gekleurde stip of wanneer het beeld maar uit één of twee abstracte kleuren bestaat. Zo’n niet-onderscheidend teken kan wel inburgeren en alsnog merkrechten krijgen. Geef bij kleuren duidelijk aan om welke kleuren het gaat/ uit welke kleuren het logo is opgebouwd (wat de PMS/Pantone kleuren zijn).
Ja, maar aan vormmerken worden best strenge eisen gesteld. Dit komt doordat de autoriteiten vinden dat vormen vaak niet onderscheidend zijn (alleen maar decoratief). Zij vinden vaak dat de consument niet in staat is om in de vorm een herkenningsteken te zien. Om die reden moet er vaak eerst inburgering worden aangetoond van de vorm van het product.
Ja. Het uiterlijk van een verpakking speelt een belangrijke rol ter onderscheiding van het product ten opzichte van de andere producten. Hierbij kan gedacht worden aan de vorm van het product maar ook aan de lay-out van het product. Het etiket of het gehele uiterlijk kan in aanmerking komen voor een beeldmerk. Is het uiterlijk van het product nieuw kan er eventueel een aanvraag voor een model gedaan worden.
Ja, een muziektune kan als klankmerk worden ingeschreven. Hieraan zijn wel strikte regels gesteld. De merkindiening moet naast de notenbalk, de muzieknoten, de eventuele sleutels (c-sleutel, f-sleutel ed), rusten (hele, halve, kwart ed), en andere muziektekens bevatten die de melodielijn aangeven. Bij het Europees Merkenbureau (OHIM) kan tevens een elektronische muziekfragment meegestuurd worden. Een voorbeeld van een klankmerk is Für Elise.
Ja, zolang het publiek het portret ziet als een onderscheidingsteken van het product en niet als een versiering. Wanneer het portret van de zanger Michael Jackson op een cd wordt afgebeeld, zal dit eerder worden opgemerkt als de zanger van de cd en niet als een onderscheidingsteken. Bij een portretmerk moet tevens de kanttekening gemaakt worden dat een gezicht door de jaren heen veranderd. Het is dan de vraag of het product nog het jongere portret moet dragen of dat er een nieuw portret gebruikt moet gaan worden. Hiervoor is dan een nieuw portretmerk nodig.
Daarnaast kan een naam van een bekend persoon heel goed dienen als merk, bijvoorbeeld voor kleding (Johan Cruijff) of parfums (Christina Aquilera). Het auteursrecht voorziet in de bescherming van van iemands portret.
Tekens die geen onderscheidend vermogen hebben kunnen niet als merk dienen. Bedrijven gebruiken soms toch dit soort merken. Door langdurig en intensief zo’n merk te gaan gebruiken (bijvoorbeeld in reclamecampagnes), kan het gebeuren dat de consument het teken toch als herkenningsteken gaat zien. Dan kan het merk alsnog geregistreerd worden. Inburgering moet vaak wel in de hele Benelux worden aangetoond (bij bijvoorbeeld Engelse woorden, een kleur of vormen).
Het is verstandig om een naamswijziging of een overdracht van de houder van een merk tijdig door te geven. Indien bij een merkgeschil een juridische actie wordt gestart dan moeten de gegevens van de merkhouder overeenkomen met de gegevens die in het merkenregister vermeld staan anders kan de zaak niet ontvankelijk verklaard worden.
Het is in het belang van de merkhouder om bereikbaar te zijn. Indien in het merkenregister onjuiste adresgegevens staan vermeld, zal correspondentie met betrekking tot bijvoorbeeld een merkenvernieuwing of een inbreukzaak de merkhouder niet (tijdig) bereiken met alle gevolgen van dien. Het is daarom zeker aan te raden om de adreswijziging aan te tekenen in het merkenregister.
Ja, het is mogelijk om een merk op meerdere houders in te dienen. Het is wel aan te raden om hierover duidelijke afspraken te maken en vooral wie de rechten op het merk heeft indien partijen uit elkaar gaan. Denk daarbij niet alleen aan de rechten op de merknaam, maar ook bijvoorbeeld aan wie de domeinnamen daarna nog mag gebruiken
Het is aan te raden om de licentiehouder te laten aantekenen in het Benelux merkenregister. Alleen dan kan een licentiehouder rechtstreeks een schadevergoeding of winstafdracht eisen in een juridisch geschil. Een voordeel van de aantekening is, dat de licentiegever niet zelfstandig de registratie kan doorhalen. Een verzoek tot doorhaling van de licentie moet namelijk door beide partijen getekend worden. Het aantekenen van de licentie bindt partijen dan ook meer (wat een voordeel kan zijn voor de licentienemer).
In veel landen buiten de Benelux (zoals Oost Europese landen, Latijns Amerikaanse landen etc) moet de gebruiker van het merk dezelfde zijn als de houder van het merk. Als dit niet het geval is en het merk langer dan 5 jaar is geregistreerd kan het merk soms worden doorgehaald vanwege geen rechtmatig gebruik door de geregistreerde houder. Het aantekenen van een licentiehouder in het merkenregister is dan de enige mogelijkheid om de volledige rechten in stand te behouden.
Het is niet verplicht om de tekens ©, ™ of ® te gebruiken in de Benelux.
Het teken © wordt gebruikt als het gaat om een auteursrechtelijk werk gaat. Vaak wordt het in teksten gebruikt om aan te geven dat het werk auteursrechtelijk beschermd is en afkomstig is van de maker van het werk.
Het teken ™ wordt gebruikt om aan te geven dat er eventuele rechten op een naam of teken ligt. Dit is ongeacht of het merk ingeschreven is.
Het teken ® wordt gebruikt om aan te geven dat een merk is geregistreerd. Het teken wordt geplaatst in de rechter boven hoek van het merk.
Een handelsnaam is de naam waaronder bedrijf zich presenteert in de markt. Het kan gaan om de gehele onderneming, maar soms is een apart deel van een onderneming onder een eigen naam actief in de markt (bijvoorbeeld op het Internet). Het gebruik moet wel gebruik zijn in het economisch verkeer. Bedrijven kunnen zich onder verschillende namen presenteren in de markt. Vaak kunnen ze voor al die namen handelsnaamrechten claimen.
Ja, handelsnaamrechten ontstaan automatisch wanneer de handelsnaam ook daadwerkelijk wordt gevoerd. Alleen een inschrijving in de Kamer van Koophandel of het registreren van een domeinnaam is niet genoeg om aanspraak te maken op de Handelsnaamwet. Uit facturen, internetpagina, folders etc. moet blijken dat een bedrijf zich onder die naam in de markt presenteert. Het is dan ook van belang dat hiervan bewijs wordt bewaard, ook als de bedrijfsadministratie om belastingtechnische redenen vernietigd wordt.
Ja, vaak geven bedrijven adviezen onder de naam van het bedrijf. Het bedrijf positioneert zich dan onder die naam in de markt. De handelsnaam valt dan samen met een dienstenmerk. Het is van belang om dan de naam van het bedrijf te laten registreren als merk. Op die manier kan het bedrijf rustig de activiteiten uitbreiden in de hele Benelux. Daarnaast is het aan te raden om een bedrijfslogo als merk te laten registreren. De handelsnaamwet beschermt namelijk alleen de naam van een bedrijf en geeft dus geen bescherming voor het gebruik van een logo.
Een merk onderscheidt waren en diensten (van welke onderneming komen de producten), de handelsnaam is de naam van de onderneming. Ook de wet stelt andere eisen. Het merkenrecht is wat strenger. Zo mag een merk niet beschrijvend zijn voor zijn waren en diensten. Het handelsnaamrecht is wat makkelijker. De eis van onderscheidend vermogen geldt daarom niet voor een handelsnaam. Echter er is wel een grens. Omdat het handelsnaamrecht automatisch ontstaat door het gebruik ervan, is de beschermingsomvang van een handelsnaam ook beperkt tot dat gebruik. Het komt er op neer, dat de bescherming beperkt is tot het geografische gebied waar het bedrijf actief is, dit kan dus heel plaatselijk zijn. Een merkregistratie geeft bescherming in de gehele Benelux of ingeval bij een Gemeenschapsmerk in de gehele Europese Unie, ook als dit vrij lokaal gebruikt wordt.
Een model is een voortbrengsel met een nieuw uiterlijk en met een eigen karakter (de algemene indruk moet verschillen van de bestaande voorwerpen). Een model kan zowel een twee- (bijv: tekening) als een drie- dimensioneel (bijv: design meubel) uiterlijk hebben. Een model kan ook een onderdeel zijn van een voorwerp (print op een kledingstuk). Het uiterlijk van het model moet wel zichtbaar zijn dus bijvoorbeeld een printplaat in een dichte computer komt niet voor modelrecht in aanmerking. Voorbeelden van modellen zijn: Crocs klompen, Lego, IPhone, stormparaplu.
Een model moet nieuw zijn. Daarom kan het beste bescherming aangevraagd worden voordat het nieuwe model voor het eerst gepresenteerd wordt. Echter, het product/ ontwerp moet wel helemaal af zijn. In de Benelux maar ook in de Europese Unie kan na de eerste presentatie nog bescherming aangevraagd worden zolang dat maar binnen 12 maanden gebeurd. In sommige landen buiten de Europese Unie zoals de Verenigde Staten geldt absolute nieuwheid.
Om bescherming te krijgen voor een model, is het noodzakelijk om het model in te schrijven in een register (het Benelux register of in het Europese modelregister). De autoriteiten beoordelen niet of een model wel rechtsgeldig is. Een model moet nieuw zijn en eigen karakter hebben. Als dat niet het geval is, kan een modelregistratie later alsnog worden aangevochten.
In de Benelux is een registratie 5 jaar geldig. Daarna kan de bescherming steeds met 5 jaar verlengd worden. Maximaal kan er 25 jaar bescherming geclaimd worden.
Ja, een verpakking kan een model zijn indien het uiterlijk van de verpakking niet eerder op de markt is geweest en die voldoende afstand nemen tot de bestaande verpakkingen. Voorbeeld zijn de puddingtoetjes van Mona, Johma salade bakjes.
Ja, voorwerpen met een decoratieve functie (dus ook siervoorwerpen, zoals oorbellen, armbanden etc) kunnen in aanmerking komen voor modelregistratie. De uitstraling van het sieraad moeten nieuw zijn en enige originaliteit bezitten vergeleken met reeds bestaande sieraden.
Ja, een design of ontwerp kan een model zijn. Onder een design valt bijvoorbeeld: tekening, foto, patroon van behang. Het beeld of patroon dient nieuw en niet eerder gebuikt te zijn. Onder een model valt de visuele waarneming van een design en niet het idee daarvan.
Een slagzin of slogan is een zin die in kernachtige, suggestieve formulering een leus of een mededeling behelst.
Een slogan kan een merk zijn maar deze mag niet te lang of te ingewikkeld zijn anders is deze niet in staat om te onderscheiden. Als de slagzin een gewone zin of alleen een aanprijzing is, wordt die vaak geweigerd door de autoriteiten. Het publiek moet namelijk wel gelijk begrijpen dat de slagzin slaat op een product of dienst. Bekende slagzinnen die als merk zijn ingeschreven zijn: “Heerlijk Helder Heineken”, “Foutje Bedankt,” “Ik wil Bolletje”.
Een slagzin kan na veelvuldig gebruik onderscheidend vermogen krijgen inburgeren en als merk gezien worden.
Voorbeeld: have a break (have a Kit Kat)
Een slagzin kan op een aantal manieren beschermd worden. Een slagzin kan (soms) als merk geregistreerd worden. Daarnaast is het mogelijk een slagzin in te schrijven in het Slagzinnenregister. Als een slagzin heel erg creatief en bijzonder is, dan kan de slagzin ook beschermd zijn via het auteursrecht. Auteursrechten ontstaan vanzelf. Voor de registratie in het slagzinnenregister of als merk zijn speciale handelingen nodig.
Het slagzinnenregister is door de branche zelf in het leven geroepen. Een inschrijving geeft geen wettelijke bescherming. In een aantal rechtszaken heeft de rechter wel waarde gehecht aan de inschrijving in het register. Het register is namelijk te raadplegen en zodoende kan een ander bedrijf wel bekend zijn met de inschrijving. In de praktijk is het soms makkelijker een slagzin in te schrijven in het Slagzinnenregister dan in het merkenregister. Een slagzin wordt ingeschreven in het slagzinnenregister indien het uniek is in relatie tot het product. Tevens moet er bewijs van gebruik zijn.
Werken van letterkunde, wetenschap of kunst vallen onder de auteurswet. Maar het gaat niet alleen om kunst, ook veel voorwerpen van toegepaste kunst vallen onder het auteursrecht. Denk daarbij aan verpakkingen, muziek, teksten en foto’s. Belangrijk criterium voor de wet is dat het om een concrete voorstelling moet gaan. Het is dus niet een idee of een vaag plan maar juist de visualisatie daarvan. Als het werk door een ander bedacht en openbaar is gemaakt, dan kan er geen auteursrecht meer geclaimd worden.
Ja, auteursrechten ontstaan automatisch wanneer het werk openbaar wordt gemaakt. Het is alleen niet altijd evident wie de auteursrechthebbende is van het werk. Er wordt in principe vanuit gegaan dat degene die op het werk staat vermeld (bijvoorbeeld als het werk gesigneerd is) ook de auteursrechten heeft. Auteursrechten worden overgedragen per akte. Het is daarom van belang, om eigenlijk alles vooraf goed te regelen en schriftelijk vast te leggen. Als dat niet gedaan is, achterhaal dan hoe een werk tot stand is gekomen.
Ja, sterker dat zal vaak het geval zijn. Deze samenloop van rechten kent wel een paar aandachtspunten en kan ook problemen geven. Als voor een model bescherming wordt aangevraagd, dan gaat men er vanuit dat de auteursrechten bij de deposant van het model liggen. Vaak is het oorspronkelijke model niet door de deposant gemaakt. Er is bijvoorbeeld een freelancer ingeschakeld (of komt uit de ideeënbus). Regel daarom vooraf wie de rechten krijgt als er tevens een modelregistratie wordt verricht
Auteursrechten ontstaan vanzelf en duren tot 70 jaar na de dood van de houder. Modelrechten worden verkregen bij inschrijving en duren maximaal 25 jaar.
De praktische eisen voor zowel een model als een auteursrecht zijn vrijwel hetzelfde. (Ook een model moet eigen karakter hebben.) Een voordeel van het modelrecht is, dat er uiteindelijk een certificaat wordt afgegeven. Dat kan gebruikt worden als bewijs welke rechten er zijn en wie die rechten heeft. Door het registratiesysteem kan voor een model ook in het buitenland vrij gemakkelijk bescherming aangevraagd worden of een licentie verstrekt worden
Een domeinnaam geeft het IP adres (Internet Protocol adres) van een website aan. IP adressen zijn lastig te onthouden omdat deze uit programmeertaal bestaat. Daarom wordt een domeinnaam gebruikt. De domeinnaam is het gedeelte dat na de aanduiding: ‘www’. wordt geplaatst. Vaak bevat de domeinnaam de naam van een bedrijf of product
Vaak staan er in het dealercontract precies wat er wel en niet mag. Tevens is het niet altijd mogelijk om in ieder land een domeinnaam te registreren. Daarom moet soms de dealer wel de domeinnaam registreren. Het is verstandig hierover wel onderling afspraken te maken (met name over wat te doen als partijen uit elkaar gaan). Als er geen afspraken zijn gemaakt, heeft een dealer juridisch gezien vaak wel een eigen belang om de domeinnaam te registreren. In dat geval stopt vaak de route om buiten rechte de zaak op te lossen. Bij een conflict zal de zaak dan opgelost moeten worden via de rechter (en op basis van het merkenrecht).
Nee, domeinnamen zelf geven geen rechten. Houders van oudere handelsnamen en merken kunnen wel optreden tegen het gebruik van een overeenstemmende domeinnaam. Het conflict wordt dan bekeken vanuit het handelsnaamrecht of het merkenrecht.
Gebruik van een domeinnaam kan handelsnaamrechten opleveren. Dat kan het geval zijn als een bedrijf zich naar buiten toe presenteert onder de naam van de website. Natuurlijk moet dan wel gekeken worden welke activiteiten het bedrijf aanbiedt en of dit handelsnaamrechtelijk problemen geeft.
Vaak wordt er op basis van het merkenrecht opgetreden. Dat kan als in de domeinnaam hetzelfde merk terug komt, of als er op de site bijvoorbeeld namaak producten worden aangeboden.
Adwords zijn zoekwoorden die ingevoerd kunnen worden bij het vinden van advertentielinks in de Google zoekmachine. Google biedt allerlei zoekwoorden aan om een advertentie te promoten. Naast algemene woorden, kunnen ook merken geselecteerd worden. Voor deze zoekwoorden moet wel betaald worden. Wie het meest betaalt, krijgt de hoogste vermelding. Als er op één van deze zoekwoorden wordt gezocht, wordt de advertentie naast of boven de zoekresultaten weergegeven.
Ja en nee. Het gebruik van een zoekwoord dat identiek is aan een merknaam van een ander, is aan regels verbonden. In het kader van eerlijke mededinging heeft de rechter bepaald dat zoekwoorden die identiek zijn aan een merknaam zijn toegestaan, indien er geen verwarring kan optreden bij het publiek over de herkomst van het product. De advertentie moet duidelijk maken of de producten afkomstig zijn van de houder, een daaraan gelieerde organisatie zoals een dealer of juist van een concurrent. In een aantal rechtszaken heeft de rechter aangegeven dat het gebruik van dit zoekwoord mocht om een goed alternatief aan te bieden, een vorm van correcte vergelijkende reclame. Het gebruik van een Adword mag ook geen schade aanrichten aan de reputatie van het merk. Let op: of het gebruik van een merk van een ander als Adword toelaatbaar is, verschilt per land (in Frankrijk wordt hier heel anders over geoordeeld dan in Nederland). De rechtspraak hierover is nog volop in ontwikkeling. Neem contact met ons op indien er een vermoeden bestaat van onrechtmatig Adword gebruik.
Bel ons: 071-5763116 of stuur een e-mail: info@abcor-ip.com
Een korte introductie tekst over de nieuwsbrief waarin je uitlegt wat het is. Hoe je direct de nieuwste editie kunt lezen en hoe je je kunt abonneren. En klik hier voor alle nummers.
Oa. in dit nummer:
• EUIPO vs Mora TV: weigering geluidsmerk
• Jägermeister vs Alte Heiler: stop Russische copycat
• Stichting Nederlandse Top 40: gericht op Benelux?
• Tijdschrift HART vs Hermitage: soortgelijkheid
• Monique Granneman: nieuwe partner Abcor
Frambozenweg 109-111
Postbus 2134
2301 CC LEIDEN
Tel: 071-5763116
Fax: 071-5768947
E-mail: info@abcor-ip.com
Bezoekadres Zuid Nederland
Spoorlaan 460
5038 CH TILBURG
Bezoekadres België
Rubensstraat 104/59
TURNHOUT 2300
Abcor is lid van de volgende branche- en kwaliteitsorganisaties: Benelux Vereniging van Merken- en Modellenrecht, International Trademark Association, Vereniging voor Reclamerecht.
