Over Auteursrecht en reclamerecht

Auteursrecht en reclamerecht

Auteursrecht ontstaat automatisch en geeft de maker het exclusieve recht om een werk te verveelvoudigen en openbaar te maken. In tegenstelling tot merken, modellen en octrooien, zijn er in veel landen geen registratievereisten voor auteursrecht. Bedrijven gebruiken vaak het copyrightsymbool © om aan te geven dat een bepaald werk auteursrechtelijk beschermd is.

Belangrijk is dat het auteursrecht geldt voor een concreet, oorspronkelijk werk. Dit kan bijvoorbeeld een boek, muziekstuk, productvormgeving of kunstwerk zijn. Vrijwel alles wat we om ons heen zien, horen of gebruiken, kan auteursrechtelijk beschermd zijn. Juridisch gezien moet een werk oorspronkelijk zijn en een eigen intellectuele schepping van de auteur bevatten. Met andere woorden, het werk moet iets eigens en creatiefs hebben, maar de drempel hiervoor is laag. Vrijwel alle vormen van toegepaste kunst vallen hieronder. Let op: ideeën, theorieën en stijlen zijn niet te beschermen—alleen de specifieke uitwerking ervan.

Auteursrecht kent geen ingewikkelde registratie-eisen, juist om de drempel zo laag mogelijk te houden. Het doel is om de oorspronkelijke maker een recht te geven op een eerlijke financiële vergoeding wanneer zijn werk wordt gebruikt, zodat hij kan meedelen in het succes ervan. Het auteursrecht blijft zeventig jaar geldig, gerekend vanaf de eerste publicatie of het overlijden van de maker. Daarnaast is het vrij eenvoudig overdraagbaar.

Om deze reden is het essentieel om aan het begin van een creatieproces stil te staan bij de auteursrechten. Worden de rechten op een project (bijvoorbeeld een nieuw logo of de vormgeving van een product) overgedragen, en zo ja, onder welke voorwaarden? Auteursrecht speelt een centrale rol in creatieve processen, zoals in de reclamewereld. Daarom is het noodzakelijk om te controleren welke rechten er geclaimd kunnen worden en hoe inbreuken voorkomen kunnen worden.

Het auteursrecht kent ook enkele specifieke bepalingen, zoals het portretrecht. Niet iedereen mag zomaar herkenbaar worden afgebeeld. Portretrecht omvat niet alleen foto’s, maar ook karikaturen en lookalikes. Personen met een commerciële waarde (verzilverbare populariteit) kunnen eisen dat hun beeltenis niet zonder toestemming wordt gebruikt. Anderen kunnen zich juist verzetten tegen associatie met bepaalde producten of merken, bijvoorbeeld op basis van privacyrechten.

Daarnaast heeft de maker van een werk—zoals een fotograaf of illustrator—zelf ook auteursrechten op zijn creatie. Wees daarom voorzichtig met het gebruik van afbeeldingen en foto’s van het internet. Dat een beeld online staat, betekent niet dat het rechtenvrij is. Controleer altijd of de rechten van de maker zijn afgekocht en of het model op de foto toestemming heeft gegeven voor publicatie en gebruik.

Naast auteursrechtelijke vraagstukken spelen in reclamecampagnes vaak ook merkrechten een rol. Hierbij zijn enkele belangrijke vragen:

  • Mag een merk van een concurrent worden gebruikt in een Google Ads-campagne?
  • Hoe ver mag men gaan in vergelijkende reclame?
  • Mag men een merknaam gebruiken om aan te geven dat een product compatibel is met een merkproduct?

Speciale aandacht is er ook voor slogans. Slogans worden veel gebruikt in reclame, maar een merkenrechtelijk monopolie hierop verkrijgen is vaak lastig. Daarnaast is het de vraag of een slogan via het auteursrecht beschermd kan worden. In sommige gevallen kan bescherming worden verkregen via een registratie in het Benelux Vormmerkenregister (GVR).

alle artikelen in

Auteursrecht en reclamerecht

Misleidende duurzaamheidsclaims Primark

Misleidende duurzaamheidsclaims Primark

Onderzoeken tonen aan dat duurzaamheid een integraal onderdeel is geworden van de consumentenervaring. Merken die hierop inspelen, hebben een concurrentievoordeel. Om misleiding te voorkomen, kwam de ACM met de Leidraad

Lees verder »
Duurzaamheidclaims in reclame

Duurzaamheidclaims in reclame

Steeds meer mensen maken zich zorgen over hoe de toekomstige wereld eruit zal zien. Voor consumenten zijn duurzaamheidsclaims steeds vaker een belangrijke reden om te kiezen voor een bepaald merk.

Lees verder »
Marks & Spencer The Perfect Match

Marks & Spencer The Perfect Match

Flo Broughton start met haar vader het chocoladebedrijfje Choc on Choc in 2003. Sinds 2015 verkoopt het bedrijf chocolade lucifers gemaakt van witte Belgische chocola. De woorden Perfect Match staan

Lees verder »
peuter aan het bier

Peuter aan het bier

Misleidende reclame komt overal ter wereld voor. Vaak gaat het om teksten, maar de misleiding kan ook ontstaan door gebruik te maken van overeenstemmende verpakkingen. Soms komt daarbij steun uit

Lees verder »
Nijntje met eendensnavel

Nijntje met eendensnavel

In China is er online een rel ontstaan over de schilderijententoonstelling van Feng Feng. Gestileerde konijntjes met een eendenbek die mij sterk doen denken aan Dick Bruna’s Nijntje. De beschuldigingen

Lees verder »
Zigzagpatroon Nikkie Plessen

Zigzagpatroon Nikkie Plessen

Het auteursrecht is ook van toepassing op producten van toegepaste kunst. Omdat in de kleding/fashion industrie trends snel wijzigen, vertrouwen fabrikanten vaak op het ongeregistreerd model of het auteursrecht ter

Lees verder »
Rumag en het grijze gebied

Rumag en het grijze gebied

Arjan Lubach heeft afgelopen seizoen genadeloos de praktijken van RUMAG aan de kaak gesteld. Te zien is hoe Thijs van der Heide bij een optreden bij Fontys beweert dat het

Lees verder »
ASN en de gekwetste stropdasdrager

ASN en de gekwetste stropdasdrager

Als consumenten zich storen aan een reclame, dan kunnen ze bijzonder gemakkelijk en kosteloos een klacht indienen bij de Reclame Code Commissie. Gelukkig worden klachten eerst beoordeeld door de voorzitter,

Lees verder »
Gevecht om poezenmand

Gevecht om poezenmand

Het auteursrecht heeft niet alleen betrekking op kunst met de grote letter K. Ook gewone gebruiksartikelen vallen onder de bescherming. Echter, dan moet het product (een werk) wel een eigen

Lees verder »
Productfotografie vogelvrij?

Productfotografie vogelvrij?

Vorig jaar heeft de rechter een interessante uitspraak gedaan over het gebruik van stockfoto’s. Vrijwel altijd worden (stock) foto’s beschermd op basis van het auteursrecht. De basis regel is, dat

Lees verder »

DISMALAND vs Disney

Sommige kunstenaars gebruiken merken om maatschappelijke problemen aan de kaak te stellen. Voor de merkhouder is dat vaak naar. Het merk wordt dikwijls gekoppeld aan onwenselijke belevingen. Bij een kwestie

Lees verder »
Mondriaan en merchandising

Mondriaan en merchandising

Begin dit jaar is bekend geworden dat het Gemeentemuseum Den Haag een van de originele Mondriaan jurkjes van Yves Saint Laurent heeft kunnen kopen. Het jurkje wordt door de directeur

Lees verder »
Auteursrecht op oude stoel?

Auteursrecht op oude stoel?

Eiser maakt meubels in glasvezel en polyethyleen en is de maker van de ‘Ball Chair’ (ontworpen in 1998). Ramblaz produceert promotieartikelen en maakt op verzoek van een brouwerij een stoel

Lees verder »
Belastingaanslag of reclame

Belastingaanslag of reclame?

In het kader van het tienjarig bestaan van de zaak stuurt Leerkus MotoFun een grappige mailing rond met als thema “extreem véél belastingvoordeel!!” De mailing is gericht “Aan de bewoners

Lees verder »
MARMITE Rescue Unit

MARMITE Rescue Unit

In Engeland is een rel ontstaan rond de fantastische nieuwe Unilever commercial voor Marmite. De commercial heeft een rapportageachtige opzet. Rescueteams vallen huizen binnen om ongebruikte en verwaarloosde potjes Marmite

Lees verder »
Audrey jack zelfde totaalindruk

Audrey jack zelfde totaalindruk

Het Nederlandse bedrijf Avelon ontwerpt en produceert kleding, waaronder een speciaal jack. Het meest bijzonder aan het jack is de combinatie leer, suède en de contrasterende roze rits die in

Lees verder »
Anti islam campagne van dermeersch vlaams belang inbreuk op merkrechten loubuting en copyright inburek werkstuk judgements beeld op Flickr en  Facebook

Vlaams Belang-campagne onder vuur

De campagnes van het Vlaams Belang zijn regelmatig onderwerp van een juridisch conflict. Afgelopen jaren werd de omslag van het boek “Zuurstof voor Vlaanderen” al verboden omdat het merk van

Lees verder »

Die Kroon past ons allemaal

30 April is het zover. Koningin Beatrix treedt dan af en Nederland krijgt nu een Koning. Het Koninklijk Huis is in Nederland nog steeds mateloos populair dus de inhuldiging is

Lees verder »
Mother Pucker Limonade

Mother Pucker Limonade

Mother Pucker is een nieuwe Lemon Fresh Drink. Op het logo en het etiket staat ‘Lemonade’. Er volgt een klacht bij de Reclame Code Commissie (RCC). Klager stelt dat (1)

Lees verder »
Een lijntje voor Nijntje

Een lijntje voor Nijntje

Vanwege het brave en kindvriendelijke karakter is Nijntje van Dick Bruna wel vaker op de hak genomen. Mercis treedt daar vaak succesvol tegen op. Zo haakte de Sire campagne in

Lees verder »
Stockfotografie en portretrecht

Stockfotografie en portretrecht

André Rieu is één van Nederlands meest succesvolle klassieke muzikanten. Om die reden heeft hij zijn naam als woordmerk en zijn portret als beeldmerk laten vastleggen. Van dit succes wenst

Lees verder »
reclamerecht Zwitsers of Oostenrijks vlees

Zwitsers of Oostenrijks vlees?

In het kader van global advertising worden wel vaker campagnes doorgeplaatst. Toch schuilt daar soms een juridisch gevaar in. Zo bracht bovenstaande McDonalds uiting de tongen in beweging. De koe

Lees verder »
Auping slaapt nu zelf ook beter

Auping slaapt nu zelf ook beter

Zowel Auping als Phi-ton verkoopt bedden en matrassen. Phi-ton adverteert met de slogan ‘zo goed heeft u nog nooit geslapen’ en ‘het hoogst comfort voor alle leeftijden’.
Auping adverteert met

Lees verder »
Brullende leeuwen beschermd

Brullende leeuwen beschermd

Leeuwen en de kleur oranje zijn symbolen die vrijwel iedereen associeert met Nederlandse sporters. Elementen die vrij te gebruiken zijn door iedereen. Eén van de meest geslaagde aanhakende acties tijdens

Lees verder »
Slogan in no-time ingeschreven

Slogan in no-time ingeschreven

In het kader van pitches en nieuwe campagnes heeft het GVR een spoedprocedure ontwikkeld. Zo kan vooraf al zekerheid worden verkregen of de slagzin door het GVR wordt geaccepteerd. Binnen

Lees verder »
Blondie bij de tijd

Blondie bij de tijd

Ook na bijna 30 jaar blijft Blondie tot de verbeelding spreken. Haar foto paste dan ook perfect in de nieuwe
‘Stoere Vrouwen’ campagne van Cosmopolitan. Bij de campagne werd gebruik

Lees verder »
SAPPH krijgt billenkoek

SAPPH krijgt billenkoek

Leo de Deugd is de maker van de briljante foto’s in de lingerie reclamecampagne van SAPPH.
Over contracten is altijd wel wat te doen en zo ook dit keer. De

Lees verder »

Onze diensten

Nieuwsbrief: Abcor’s ABC-tje

Een korte introductie tekst over de nieuwsbrief waarin je uitlegt wat het is. Hoe je direct de nieuwste editie kunt lezen en hoe je je kunt abonneren. En klik hier voor alle nummers.

Oa. in dit nummer:
• EUIPO vs Mora TV: weigering geluidsmerk
• Jägermeister vs Alte Heiler: stop Russische copycat
• Stichting Nederlandse Top 40: gericht op Benelux?
• Tijdschrift HART vs Hermitage: soortgelijkheid
• Monique Granneman: nieuwe partner Abcor

Meld u aan voor Abcor's ABCtje