Afgelopen woensdag is de nieuwe campagne UNHATE van start gegaan waar tegenpolen in de wereld elkaar innig begroeten. De campagne hoopt bij te dragen tot meer tolerantie tussen mensen en een eind te maken aan haat tussen landen, ideologieën en religies. In de campagne zijn zes gemanipuleerde en bewerkte foto’s van elkaar kussende wereldleiders. Een daarvan is een zoenende de paus met de islamitische spirituele leider Mohammed Ahmed el-Tayeb.
De uiting viel in het katholieke Italië en bij het Vaticaan niet in goede aarde. Benetton heeft aangegeven de poster van de zoenende paus in te trekken. Naast de paus bestaat de campagne uit kussende combinaties van vele wereldleiders zoals Barack Obama en zijn Venezuelaanse collega Hugo Chavez, Mahoud Abbas en Benjamin Netanyahu en de combinatie Angela Merkel en Nicolas Sarkozy.
Maar heeft de paus een punt, naar Nederlands recht dan? Alle mogelijk goede intenties van Benetton ten spijt, denk ik toch dat Benneton in een rechtzaak het onderspit zal delven. Natuurlijk komt die er niet, maar theoretisch blijft het toch een leuke casus.
In deze kwestie kan de paus zich gewoon beroepen op zijn portretrechten en de paus kan het gebruik van zijn portret verbieden als hij een redelijk belang heeft om zich daartegen te verzetten.
Voor veel personen zijn privacy redenen een goede reden om zich hiertegen te verzetten. Maar hoge bomen vangen veel wind, dus beroemde en bekende mensen kunnen zich hier niet altijd even makkelijk op beroepen.
In de rechtspraak is daarom een ander belangrijk argument naar voren gekomen, het commerciële belang. Vaak kunnen bekende mensen (zoals sporters) hun naam ten gelden maken via merchandising. Verwant hieraan is als het publiek denkt dat de bewuste persoon achter het product staat terwijl dit niet het geval is. In deze zaak acht ik het argument “schadelijk voor imago” van groot belang. De paus zou zich in zijn eer aangetast kunnen voelen door de gemanipuleerde foto’s. De wijze van afbeelden is dan ook schadelijk voor het imago van de persoon.
Benetton heeft natuurlijk een ander ijzer in het vuur. Die zal een beroep doen op het recht op vrijheid van meningsuiting en nieuwsvergaring. Ook daar hebben ze een punt. De Paus is een publiek persoon en daarom zal die moeten accepteren dat er regelmatig over hem wordt gepubliceerd. Het publiek moet namelijk ook gewoon geïnformeerd kunnen worden.
In zo’n zaak moet de rechter dan een belangenafweging maken. Welk recht laat ik prevaleren, het redelijk belang van de geportretteerde of de vrijheid van meningsuiting. In die belangenafweging is een aspect ook van belang. Namelijk dat het hier niet om echte foto’s gaat maar om gemanipuleerde foto’s. Het publiek zal mogelijk denken dat de foto een nieuwsfeit is die in een andere context wordt weergegeven. Omdat de intieme pose puur niet gebaseerd is op enige realiteit, en gezien de gevolgen voor de reputatie van een dergelijke foto, verwacht ik dat in een zaak het belang van de paus zal doorslaan.
